Ένας φίλος που ο πατέρας του είχε μία μεγάλη παραγωγή σε εσπεριδοειδή προσπαθούσε να μου εξηγήσει για ποιόν λόγο σε μικρή ηλικία προτιμούσε τα πορτοκάλια του γείτονα.
Μου έκανε ολόκληρες διαλέξεις για το πόσο συναρπαστικό ήταν να ανεβάζεις την αδρεναλίνη σου αναζητώντας την ηδονή του κινδύνου. Δεν είχα ποτέ ροπή στην γεωργική ζωή, οπότε δύσκολα τον αντιλαμβανόμουν. Καταλάβαινα τι ήθελε να μου πει, αλλά δεν το έκανα κτήμα μου.
Προχτές είδα το βιβλίο του Δημήτρη Μάρδα «η γοητεία μιας συντριβής» των εκδόσεων Καστανιώτη. Ο τίτλος μου προκάλεσε το ζωηρό ενδιαφέρον να το ξεφυλλίσω και το ξεφύλλισμα με οδήγησε σε μία ακόμη ολονυκτία. Από έναν τίτλο. Μία διαδικασία συνηθισμένη, όταν πρόκειται για βιβλίο.
Ο τίτλος, όμως, μου άρεσε. Μου άρεσε υπερβολικά. Θα ήθελα να τον έχω βρει εγώ. Να τον έχω χρησιμοποιήσει πρώτος. Για να περιγράψω κάτι τελείως διαφορετικό από εκείνο που πραγματεύεται στο βιβλίο του ο κ. Μάρδας.
Μην μου πείτε ότι δεν έχετε πει πολλές φορές ότι θα ήταν καλύτερο για όλους μας να συντριβεί, τελικά, το πλοίο στο παγόβουνο. Ότι δεν έχουμε πει όλοι μαζί ότι τελικά είναι μάταιο να θέλεις να σώσεις μία κοινωνία που δεν έχει διάθεση να σωθεί. Ή ότι η κατάρρευση ίσως κρύβει περισσότερες ευκαιρίες για το μέλλον απ’ ό,τι η διάσωση. Κι αυτό διότι η συντριβή θα συμπαρασύρει άχρηστα υλικά και επιβλαβείς ουσίες που έχουν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή του σαθρού οικοδομήματος της ελληνικής κοινωνίας.
Νομίζαμε ότι η σημερινή κρίση είναι απόρροια των όσων συνέβησαν τα τελευταία είκοσι - τριάντα χρόνια. Η πραγματικότητα ίσως είναι διαφορετική. Το σύγχρονο ελληνικό κράτος γεννήθηκε μαζί με τις παθογένειές του. Αυτές δεν δημιουργήθηκαν εκ των υστέρων. Απλά, άλλοτε είναι περισσότερο εμφανείς και άλλοτε λιγότερο, αλλά πάντοτε εμφανείς.
Ίσως να φταίει ότι το σύγχρονο ελληνικό κράτος είναι ένα κατάλοιπο της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ήταν το αντικείμενο ή ένα από τα αντικείμενα της γοητείας μίας συντριβής. Το γεγονός ότι δεν έχουμε περάσει την διαδικασία του διαφωτισμού έχει κόστος, από την ώρα που εμείς επιμένουμε να συγχρονιστούμε με άλλες κοινωνίες που έχουν ακολουθήσει μία τελείως διαφορετική πορεία από την δική μας.
Ίσως η Ενωμένη Ευρώπη να είναι μία σύγχρονη Οθωμανική Αυτοκρατορία που οι ανοχές της, όπως και της αυθεντικής, εξαντλούνται στα όρια που οι υπήκοοι εξυπηρετούν και επιβεβαιώνουν τα οικονομικά και πολιτικά προνόμια των ηγετών της.
Πόσο γοητευτική μπορεί να είναι μία καταστροφή; Καθόλου, στην περίπτωση εκείνη που ο Οργανισμός στον οποίο αναφερόμαστε είναι υγιής και η λειτουργία του εύρυθμη. Αλλά δεν μιλάμε για κάτι τέτοιο. Εδώ, στην ελληνική πραγματικότητα, ο οργανισμός είναι βαθιά άρρωστος. Μήπως, λοιπόν, η κατάρρευση είναι επιβεβλημένη;
Δεν αναφερόμαστε στη «λύση» της χρεοκοπίας. Ο Θεός να την κάνει λύση κι αυτό διότι η χρεοκοπία θα αντιμετωπιστεί ως λύση μόνο αν κάποιος θελήσει να κάνει την ανάγκη φιλοτιμία. Αν δεν μπορεί, δηλαδή, να κάνει αλλιώς. Είναι σαφές ότι αν μπορούμε θα πρέπει να την αποφύγουμε. Αν δεν μπορούμε, όμως, τότε είμαστε ικανοί να λέμε σε όλους ότι το επιδιώξαμε κιόλας.
Όταν αναφερόμαστε στην ανάγκη της συντριβής, αυτό έχει σχέση με το ένοχο παρελθόν μας. Κι είναι ο μόνος τρόπος για να αποφύγουμε την ολοκληρωτική χρεοκοπία και πιθανότατα και την εξαφάνιση αυτού που έχουμε μάθει να ονομάζουμε σύγχρονο ελληνικό κράτος. Τις παθογένειές του πρέπει να κτυπήσουμε, όχι τον ασθενή.
Πίσω από αυτή την συντριβή υπάρχει πράγματι μία γοητεία. Η γοητεία κάτι νέου, η γοητεία της δημιουργίας που σήμερα συνθλίβεται από τις οπισθοδρομικές δυνάμεις που αντιμάχονται τον εκσυγχρονισμό. Να μας συγχωρέσει ο κ. Μάρδας που χρησιμοποιήσαμε τον τίτλο του βιβλίου του. Αλλά και το κείμενο στο οπισθόφυλλο, κύριε Μάρδα μας, είναι προκλητικό. Ξεκινάει με το «τι κρύβεται στα άδυτα της πολιτικής», που ήδη χρησιμοποιήσαμε στον πρόλογο. Και συνεχίζει ως εξής: «Σ΄ ένα ταξίδι προς το Βέλγιο, ο Δημήτρης, στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συναντά τη Μαρία, μία γοητευτική και μυστηριώδη ύπαρξη. Στις Βρυξέλλες έρχονται πιο κοντά. Αλλά κάποια στιγμή εκείνη εξαφανίζεται. Ο Δημήτρης με τη βοήθεια δύο φίλων του, ξεκινά έναν αγώνα για να την ξαναβρεί, όμως εκείνη φαίνεται πως έχει μπλέξει άσχημα. Μαύρο χρήμα, εκβιασμοί και ιστορίες ασύλληπτης οικονομικής διαπλοκής με επίκεντρο τις κρατικές προμήθειες, έχουν τυλίξει και τους δύο σ΄ ένα δίχτυ απ’ το οποίο δύσκολα θα βγουν».
Αυτή είναι κι η ουσία: Έχουμε μπλέξει...
Θανάσης Μαυρίδης
thanasis.mavridis@capital.gr
ΣΗΜ: Ο κ. Μάρδας έχει εργαστεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και υπηρέτησε στο Υπουργείο Ανάπτυξης επί υπουργίας Νίκου Χριστοδουλάκη και Άκη Τζοχατζόπουλου.
capital gr
5/9/12
No comments:
Post a Comment